مراعات نظیر
یکی از صنایع ادبی که بسیار اهمیت دارد و باعث زیبایی سخن میشود ، ارایه مراعات نظیر است .
در ارایه مراعات نظیر بین حد اقل دو واژه از نظر معنایی تناسب وجود دارد که باعث میشود سخن ما زیباتر و گیراتر شود .
این صنعت بین کلمه ها هماهنگی ، توازن و توافق بر قرار میکند .
مثال :
از مشک همی تیر زند نرگس چشمت زان لاله روی تو زره ساخت ز عنبر
بین کلمات مشک و عنبر ، تیر و زره ، نرگس و لاله ، چشم و روی ، تناسب و مراعات نظیر دیده میشود
هر کو نظری دارد با یار کمان ابرو باید که سپر باشد پیش همه پیکانها
بین کلمات کمان ، سپر و پیکان ارایه مراعات نظیر رعایت شده است .
نکته : در این ارایه کلمات می توانند از نظر همجنس بودن ( گل و لاله ) مشابهت ( دهن و غتچه ) تضمن ( مدرسه و کلاس ) و ملازمت ( شمع و پروانه ) نیز استفاده کرد . و نکته حائز اهمیت اینست که در معنا با یکدیگر تناسب داشته باشند که در صورت لزوم از مترادف کلمات هم بتوانیم استفاده کنیم و همان زیبایی حفظ شود .
مثال :
آفتاب ، ماه ، ستاره ، کیوان تیر و کمان
شمس ، قمر ، نجم ، زحل سهم و قوس
این صنعت به خاطر اهمیتش یکی از لوازم اولیه سخن ادبی است و در ادبیات به نامهای دیگر هم نامیده شده است . به نامهای :
ائتلاف (موانست یافتن ) توفیق ( موافق گردانیدن ) تلفیق ( با هم اوردن ) مواخات ( برادری کردن )